بررسی بیان ژن های موثر در سنتز گاما گلوبین قبل و بعد از تمایز سلول های بنیادی خونساز به رده سلول های اریتروئیدی

زمینه و هدف: القا هموگلوبین جنینی (hb-f) در بیماران مبتلا به هموگلوبینوپاتی علائم بیماری را بهبود می بخشد. عوامل متعددی می سابقه و هدف: القا هموگلوبین جنینی در بیماران مبتلا به هموگلوبینوپاتی علائم بیماری را بهبود می بخشد. عوامل متعددی می توانند بیان ژن گاما گلوبین را القاء نموده و سبب افزایش میزان هموگلوبین جنینی در بیماران شوند. از آنجایی که امروزه یکی از بهترین رویکردهای درمانی برای بیماران هموگلوبینوپاتی افزایش هموگلوبین جنینی است؛ در این مطالعه بیان ژن های دخیل در تنظیم سنتز گاما گلوبین نظیرpipkii-alpha ، bcl11a و mir-30a در تمایز سلول های بنیادی خونساز cd34+ به رده اریتروئیدی بررسی شد.  مواد و روش ها: این مطالعه از نوع تجربی بود. در این مطالعه از سلول های cd34+ جدا شده از خون بندناف نوزادان سالم استفاده شد. سلول های cd34+ در محیط کشت تمایزی کشت داده شد. کلونی های اریتروئیدی در روزهای 11،8و 14 جداسازی شدند و پس از تایید، بیان ژن های گاما گلوبین، pipkii-alpha، bcl11a و mir-30a با استفاده از تکنیک کمی real-time pcr ارزیابی شده و با استفاده از فرمول آماری t-test مورد آنالیز قرار گرفتند. یافته ها: نتایج به دست آمده در این مطالعه نشان داد که در روزهای 11،8و 14 بعد از تمایز، بیان کمی ژن گاما گلوبین به تدریج در روز هشتم شروع شده و در روز 14تمایز به اوج خود می رسد. به موازات افزایش22 برابری بیان گاماگلوبین، ژن pipkii-alpha نیز روند افزایش 5/2 برابری از خود نشان داد؛ در حالیکه بیان ژن bcl11a در طی تمایز، روند کاهشی تا حد 2/1 برابر داشت. علاوه بر این، بیان mir-30a در طی تمایز به سمت رده اریتروئیدی با افزایش 3/2 برابری همراه بود (p <0.05). نتیجه گیری: نتایج به دست آمده حاکی از افزایش بیان ژن pipkii-alpha و کاهش بیان bcl11a در روند تمایز اریتروئیدی سلول هایcd34+ می باشد. با توجه به الگوی بیان mir-30a و ژن های هدف آن یعنی pipkii-alpha و bcl11a نمی توان اثر مهاری این microrna را بر روی pipkii-alpha مطرح کرد ولی به علت اثر مهاری آن بر روی ژن bcl11a می توان این microrna به عنوان یکی از مولکول های تنظیمی مسیر القا هموگلوبین f معرفی کرد. اگرچه مطالعات بیشتری برای بررسی این ارتباط مورد نیاز می باشد.